İş Kazalarında Kusur Tespiti: Hukuk ve Sorumluluk

İşyerinde meydana gelen kazalar, çalışanlar için fiziksel ve ruhsal zararların yanı sıra, hem işveren hem de çalışanlar açısından hukuki ve mali sonuçlar doğurur. Bu sonuçların başında ise kusur tespiti gelir. Bir iş kazasının nedenlerinin ve sorumlularının belirlenmesi, mağdurun haklarını alabilmesi ve benzer kazaların önüne geçilmesi için kritik bir süreçtir.

Kusur Tespiti Neden Önemli?

Kusur tespiti, bir iş kazasında kimin ne ölçüde sorumlu olduğunu belirler. Bu tespit sonucunda, kazaya uğrayan çalışanın veya yakınlarının tazminat talepleri şekillenir. Tazminat, genellikle yaralanma veya ölüm durumunda uğranan maddi ve manevi zararların karşılanmasını amaçlar. Kusur oranları, ödenecek tazminat miktarını doğrudan etkiler.

Hukuksal Sorumluluk ve Kusur Oranları

Türk hukukunda iş kazalarında kusur tespiti, genellikle Borçlar Kanunu ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çerçevesinde değerlendirilir. Kusur oranları belirlenirken, genellikle aşağıdaki üç tarafın sorumluluğu incelenir:

1. İşverenin Kusuru: İşveren, çalışanlarını güvenli bir ortamda çalıştırmakla yükümlüdür. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'na göre, işverenin alması gereken önlemler şunlardır:

   • İşyerinde risk değerlendirmesi yapmak ve gerekli önlemleri almak.

   • Kullanılan makine ve ekipmanların güvenli olmasını sağlamak.

   • Çalışanlara yeterli eğitim ve bilgilendirme vermek.

   • Kişisel koruyucu donanımları (KKD) sağlamak ve kullanımını denetlemek.

   Eğer kaza, işverenin bu yükümlülüklerini yerine getirmemesi sonucu meydana gelmişse, işveren tam kusurlu veya ağır kusurlu sayılabilir.

2. Çalışanın Kusuru: İş kazası, çalışanın kendi kusuruyla da meydana gelebilir. Örneğin:

   • İşverenin sağladığı kişisel koruyucu donanımları kullanmamak.

   • Uyarı levhalarına ve talimatlara uymamak.

   • Kendi güvenliğini tehlikeye atacak dikkatsiz veya umursamaz davranışlarda bulunmak.

   Ancak, çalışanın kusuru olsa bile, işverenin güvenlik önlemlerini alıp almadığı ve denetim görevini yerine getirip getirmediği de incelenir. Genellikle çalışanın kusuru, işverenin kusuruna göre daha düşük bir oranda değerlendirilir.

3. Üçüncü Kişinin Kusuru: Bazen kaza, ne işverenin ne de çalışanın kusurundan kaynaklanır. Örneğin:

   • İşyerine malzeme getiren bir tedarikçi firmanın çalışanı.

   • Üretim makinesini kuran dış firma.

   • Tesisat veya elektrik arızası gibi durumlarda sorumluluğu olan üçüncü bir kişi veya firma.

   Bu durumda, kaza raporunda üçüncü tarafın sorumluluğu da belirtilir ve tazminat talebi bu kişiye yönlendirilebilir.

Kusur Tespiti Süreci Nasıl İşler?

Kusur tespiti, genellikle bilirkişi raporlarıyla belirlenir. İş kazası soruşturması sırasında, mahkeme tarafından atanan uzmanlar (mühendisler, iş güvenliği uzmanları vb.), olayın oluş şeklini, işyerinin durumunu, uygulanan güvenlik önlemlerini ve tarafların beyanlarını inceleyerek bir rapor hazırlar. Bu rapor, mahkeme kararında temel teşkil eder.

Ne Yapmalı?

Eğer bir iş kazasıyla karşı karşıya kalırsanız:

• Acil yardım sağlayın: Yaralıya ilk yardım ve tıbbi müdahale yapılmasını sağlayın.

• Kanıtları toplayın: Kaza yerini fotoğraflayın, görgü tanıklarının bilgilerini alın.

• İşverene bildirin: Kazayı en kısa sürede işverene resmi olarak bildirin. İşveren, 3 iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) bildirim yapmakla yükümlüdür.

• Hukuki destek alın: Bir avukatla görüşerek hukuki haklarınız hakkında bilgi alın.

• Bilimsel Destek Alın: Süreçlerin raporlandırılması için Aslan Kriminal'e başvurabilirsiniz.

Unutmayın ki iş kazalarında kusur tespiti karmaşık ve uzmanlık gerektiren bir süreçtir. Bu nedenle, hak kaybına uğramamak için profesyonel destek almak büyük önem taşır.