TCK 245 ve 158/1-f: Bilişim Çağında Kart Suçları ve Dolandırıcılık Arasındaki Sınır

TCK 245 ve 158/1-f: Bilişim Çağında Kart Suçları ve Dolandırıcılık Arasındaki Sınır

Türk Ceza Kanunu'nun (TCK) 245. maddesi ("Banka veya Kredi Kartlarının Kötüye Kullanılması Suçu"), 765 sayılı eski TCK dönemindeki hukuki boşluğu doldurmak amacıyla 5237 sayılı Kanun'a dahil edilmiştir. Bu suç, bilişim alanında işlenen fiillerin tipik örneklerini kapsasa da, ceza hukukunun özel hükümleri arasında, Bilişim Alanında Suçlar başlıklı Onuncu Bölüm'de yer alır.

TCK m. 245, esas itibarıyla üç farklı suçu aynı madde altında düzenler:

1. Gerçek Kartın Rızasız Kullanımı (TCK m. 245/1): Başkasına ait bir kartın, kart sahibinin rızası olmaksızın kullanılması veya kullandırılması.

2. Sahte Kart Üretimi ve Ticareti (TCK m. 245/2): Sahte banka veya kredi kartı üretmek, satmak, devretmek, satın almak veya kabul etmek.

3. Sahte Kartı Kullanarak Yarar Sağlama (TCK m. 245/3): Sahte kartı kullanarak kendisine veya başkasına yarar sağlama.

I. Kart Suçları ve Korunan Hukuki Değer ve Sistematik Tartışma

Kart Suçları, TCK m. 245'in bilişim suçları bölümündeki konumu, akademik çevrede yoğun tartışma konusudur. Kanun'daki yerleşimi "bilişim suçu" başlığı altında olsa da, koruduğu hukuki değerler farklılık gösterir:

• TCK m. 245/1: Korunan asıl değer, kart hamilinin malvarlığıdır. Kanun koyucunun bu fıkra için malvarlığına karşı suçlara özgü olan şahsi cezasızlık (m. 245/4) ve etkin pişmanlık (m. 245/5) hükümlerini kabul etmesi bu görüşü destekler.

• TCK m. 245/2 ve 245/3: Bu fıkralar, kartların gerçekliğine ilişkin kamu güvenini korumayı amaçlar ve nitelikleri itibarıyla sahtecilik suçları ile benzerlik taşır.

Bu nedenle akademik görüşler, TCK m. 245'in malvarlığına ve kamu güvenine karşı suçlar arasında ayrı ayrı düzenlenmesinin daha isabetli olacağını belirtmektedir.

II. Dolandırıcılık (TCK m. 158/1-f) ve Kart Suçları Arasındaki Sınır

Banka kartları kullanılarak işlenen fiillerin, TCK m. 245 mi yoksa TCK m. 158/1-f (Nitelikli Dolandırıcılık) mi olduğu, yargı uygulamasında kritik öneme sahiptir. Temel ayrım hile ve mağdurun rızasıyla tasarruf unsurlarında yatar.

Dolandırıcılık Suçu (TCK m. 157 ve 158):

Dolandırıcılık, malvarlığına karşı işlenen ve hileli davranışlarla bir kimsenin aldatılması sonucu, aldananın hataya düşerek kendi rızasıyla malvarlığı aleyhine bir tasarruf işlemi gerçekleştirmesiyle tamamlanır.

TCK m. 158/1-f'nin Uygulanması:

Nitelikli dolandırıcılıkta bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması, suçun işlenişini kolaylaştırdığı için ağırlaştırıcı neden olarak düzenlenmiştir. Bu fıkranın uygulanabilmesi için:

1. Aldatmanın, bilişim sistemleri aracılığıyla gerçekleşmesi,

2. Mağdurun, bilişim sistemine güvenerek kendi rızasıyla malvarlığı üzerinde tasarruf işlemi yapması şarttır.

TCK m. 245/1'in Uygulanması:

Kart kötüye kullanılması suçu ise, hile kullanılsa bile, bu hilenin amacı mağduru tasarrufa ikna etmek değil, kartı veya kart bilgilerini ele geçirmektir. Kart ele geçirildikten sonra yapılan harcamalar mağdurun rızası dışındadır. Bu nedenle, kart çalındıktan veya hileyle ele geçirildikten sonra yapılan rızasız harcamalar dolandırıcılık suçu olarak değil, TCK m. 245/1 kapsamında değerlendirilir.

III. Bilişim Suçları Karşısındaki Konumu

Akademik görüşler, TCK m. 245 ve TCK m. 244 (Bilişim Sistemine Girme, Veri Değiştirme vb.) hükümlerinin diğer suçlar karşısındaki yerini tartışmaktadır:

• Bilişim Sistemi Dolandırıcılığı: Bir bilişim sisteminin (ATM, bilgisayar) hile ile aldatılması durumunda, hukuken dolandırıcılık suçunun (kişiye yönelik hilenin) şartları oluşmadığından, bu fiilin TCK m. 244/4 (Haksız çıkar sağlama amaçlı bilişim suçu) kapsamında kalması gerektiği görüşü mevcuttur.

• Rızasız Kart Bilgisi Kullanımı: Kartın fiziki varlığı olmaksızın, internet bankacılığı gibi bir bilişim sistemi üzerinde kart sahibinin rızası dışında işlem yapılması, bazı görüşlere göre TCK m. 245/1 yerine TCK m. 244/2 ve 3 hükümleri kapsamında değerlendirilmelidir.

Bu akademik yaklaşımlar, TCK m. 245'in, bilişim ve malvarlığı suçları arasındaki karmaşık alanda özel bir norm olarak konumlandırılmasının getirdiği hukuki zorlukları ve Kanunilik ilkesi açısından potansiyel boşlukları işaret etmektedir.

Kaynakça (APA 6 Stili)

Korkmaz, F. (2020). Dolandırıcılık suçunun bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenmesi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 69(3), 1415–1436.

Özbek, V. Ö. (2007). Banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçu (TCK m.245). Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (Prof. Dr. Ünal Narmanlıoğlu’na Armağan), 9(Özel Sayı), 1019–1063.

Topuz, V. (2025). Banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması suçunun (TCK m. 245) kanunda düzenlendiği yere ve madde başlığına ilişkin bir değerlendirme. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi (TAAD), 16(63), 449–474.