HTS Kaydı Nedir? Delil Niteliği, CMK 135 ve Yargıtay Kararları

HTS Kaydı Nedir?

HTS kaydı(HTS Kaydı Nedir?), "Historical Traffic Search" kelimelerinin kısaltması olup, Türkçe'de "Geçmişe Dönük Arama Trafiği" veya "Arama Trafiği Tarihi" anlamına gelmektedir. Ceza muhakemesi hukukunda, telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin içeriğine müdahale edilmeksizin, bir kişinin kimle, nerede, ne zaman ve ne kadar süreyle iletişime geçtiğine dair verileri içeren kayıtlardır. Bu kayıtlar, iletişimin içeriğini değil, iletişim trafiğine ilişkin üst verileri kapsar.

Yasal Çerçeve

HTS kayıtlarının elde edilmesi ve değerlendirilmesi, Türk Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ve ilgili yönetmeliklerle düzenlenmiştir. Özellikle CMK'nın 135. maddesi, telekomünikasyon yoluyla iletişimin denetlenmesi tedbirlerini detaylandırmaktadır.

CEZA MUHAKEMESİ KANUNU

• Madde 135 – (1) (Değişik: 21/2/2014–6526/12 md.) Bir suç dolayısıyla yapılan soruşturma ve kovuşturmada, suç işlendiğine ilişkin somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve başka suretle delil elde edilmesi imkânının bulunmaması durumunda, hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısının kararıyla şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişimi dinlenebilir, kayda alınabilir ve sinyal bilgileri değerlendirilebilir. Cumhuriyet savcısı kararını derhâl hâkim in onayına sunar ve hâkim , kararını en geç yirmi dört saat içinde verir. Sürenin dolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi hâlinde tedbir Cumhuriyet savcısı tarafından derhâl kaldırılır.

  
  

CMK Madde 135, iletişimin dinlenmesi, kayda alınması ve sinyal bilgilerinin değerlendirilmesi tedbirlerini düzenler. Bu maddeye göre, HTS kayıtlarının tespiti, soruşturma aşamasında hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı, kovuşturma aşamasında ise mahkeme kararına istinaden yapılır. Kararda, yüklenen suçun türü, hakkında tedbir uygulanacak kişinin kimliği, iletişim aracının türü, telefon numarası veya iletişim bağlantısını tespite imkân veren kodu ve tedbirin süresi belirtilmelidir.

TELEKOMÜNİKASYON YOLUYLA YAPILAN İLETİŞİMİN TESPİTİ, DİNLENMESİ, SİNYAL BİLGİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE KAYDA ALINMASINA DAİR USUL VE ESASLAR İLE TELEKOMÜNİKASYON İLETİŞİM BAŞKANLIĞININ KURULUŞ, GÖREV VE YETKİLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Madde 12 :\nBir suç dolayısıyla yapılan soruşturma ve kovuşturmada, suç işlendiğine ilişkin kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı ve başka suretle delil elde edilmesi imkânının bulunmaması durumunda, hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının kararıyla şüpheli veya sanığın telekomünikasyon yoluyla iletişimi tespit edilebilir, dinlenebilir, kayda alınabilir ve sinyal bilgileri değerlendirilebilir. Cumhuriyet savcısı, kararını derhâl hâkimin onayına sunar ve hâkim, kararını en geç yirmidört saat içinde verir. Sürenin dolması veya hâkim tarafından aksine karar verilmesi halinde tedbir Cumhuriyet savcısı tarafından derhâl kaldırılır. Şüpheli veya sanığın tanıklıktan çekinebilecek kişilerle arasındaki iletişimi kayda alınamaz. Kayda alma gerçekleştikten sonra bu durumun anlaşılması hâlinde, alınan kayıtlar derhâl yok edilir. Birinci fıkra hükmüne göre verilen kararda, yüklenen suçun türü, hakkında tedbir uygulanacak kişinin kimliği, iletişim aracının türü, telefon numarası veya iletişim bağlantısını tespite imkân veren kodu, tedbirin türü, kapsamı ve süresi belirtilir. Tedbir kararı en çok üç ay için verilebilir; bu süre, bir defa daha uzatılabilir. Ancak, örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili olarak gerekli görülmesi halinde, hâkim bir aydan fazla olmamak üzere sürenin müteaddit defalar uzatılmasına karar verebilir. Şüpheli veya sanığın yakalanabilmesi için, mobil telefonun yeri, hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısının kararına istinaden tespit edilebilir. Bu hususa ilişkin olarak verilen kararda, mobil telefon numarası ve tespit işleminin süresi belirtilir. Tespit işlemi en çok üç ay için yapılabilir; bu süre, bir defa daha uzatılabilir. Bu madde hükümlerine göre alınan karar ve yapılan işlemler, tedbir süresince gizli tutulur. Sınırları

Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Tespiti, Dinlenmesi, Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi ve Kayda Alınmasına Dair Usul ve Esaslar ile Telekomünikasyon İletişim Başkanlığının Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Yönetmelik'in 12. maddesi de CMK'daki düzenlemelere paralel olarak HTS kayıtlarının elde edilme şartlarını ve usulünü belirler.

HTS Kayıtlarının İçeriği

HTS kayıtları, iletişimin içeriğini (konuşma metni, mesaj içeriği) içermez. Bunun yerine, aşağıdaki bilgileri barındırır:

• Arayan ve Aranan Numara: Kimin kimi aradığı veya kimden arama aldığı bilgisi.

• Arama Tarihi ve Saati: İletişimin ne zaman gerçekleştiği.

• Görüşme Süresi: İletişimin ne kadar sürdüğü.

• Baz İstasyonu Bilgileri: İletişimin gerçekleştiği sırada telefonun hangi baz istasyonlarına sinyal verdiği. Bu bilgi, kişinin yaklaşık coğrafi konumunu belirlemede kullanılır.

• SMS Bilgileri: Gönderilen ve alınan SMS'lerin sayısı, tarihi ve saati (içeriği değil).

• İnternet Bağlantı Bilgileri: İnternet kullanımına ilişkin bağlantı zamanları ve kullanılan veri miktarı (içeriği değil).

  
  

HTS Kayıtlarının Delil Niteliği ve İspat Gücü

HTS kayıtları, ceza yargılamasında önemli bir delil türüdür. Ancak, tek başına bir suçun ispatı için her zaman yeterli olmayabilir; genellikle diğer delillerle birlikte değerlendirilerek bir anlam ifade eder.

16. Ceza Dairesi 2018/2088 E. , 2018/2728 K.

Bu kayıtlar kısaca HTS (Historical Traffic Search) yani telefon görüşme ve sinyal kayıtlarının geçmişi olarak tarif edilmektedir Ceza yargılaması açısından üzerinde durulması gereken husus, bir delilin kullanıldığı ceza yargılamasında o olayı ne kadar temsil ettiği ile ilgilidir Acaba herhangi bir delil (somut olayda HTS kayıtları), tek başına sübut için yeterli kabul edilir mi Yahut bu delil başka hangi tür delillerle desteklendiğinde sübut için yeterli olabilir mi HTS kayıtları, iletişimin içeriğine müdahale edilmeksizin, kişinin kimle, nerede, ne zaman, ne kadar süreyle iletişime geçtiğine yönelik verileri içerir HTS kayıtlarının tek başına sübuta elverişli delil niteliğinde değildir HTS kayıtları, diğer delillerle birlikte bir anlam ifade edebilir HTS kayıtlarının ortaya koyduğu veriler, diğer delillerle (örneğin tanık, sanık beyanı, görüntü kayıtları vs.) desteklenebiliyor ise, bu veriler belirti delili olarak hüküm verilirken hiç kuşkusuz göz önünde bulundurulabilir Yargıtay uygulamalarında HTS kayıtlarının delil değerine ilişkin farklı uygulamaların ortaya çıktığı görülmektedir

Bu içtihat, HTS kayıtlarının tek başına sübuta elverişli delil niteliğinde olmadığını, ancak diğer delillerle (tanık, sanık beyanı, görüntü kayıtları vb.) desteklendiğinde belirti delili olarak hüküm verilirken göz önünde bulundurulabileceğini açıkça belirtmektedir.

Hukuka Uygunluk Şartları

HTS kayıtlarının delil olarak kullanılabilmesi için hukuka uygun bir şekilde elde edilmesi zorunludur. CMK Madde 135'te belirtilen şartlara uyulmadan elde edilen HTS kayıtları, hukuka aykırı delil niteliğinde olup yargılamada kullanılamaz.

• Kuvvetli Şüphe Sebepleri: Suç işlendiğine dair somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin varlığı.

• Başka Suretle Delil Elde Edilememesi: Başka suretle delil elde edilmesi imkânının bulunmaması.

• Hâkim veya Cumhuriyet Savcısı Kararı: Tedbir kararı, hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde Cumhuriyet savcısı tarafından verilmelidir. Cumhuriyet savcısı kararı, derhâl hâkimin onayına sunulur.

• Belirli Suçlar: CMK Madde 135'in 8. fıkrasında sayılan katalog suçlarla ilgili olarak uygulanabilir.

  
  

Ceza Genel Kurulu 2019/634 E. , 2022/218 K.

Ayrıntıları ilgili bölümde açıklanan FETÖ/PDY Silahlı Terör Örgütünün iletişim yöntemi olarak ankesörlü/sabit hatlardan periyodik veya ardışık aramalar yaptıkları yönündeki tespitlerden sonra, soruşturma makamlarınca başlangıç soruşturması kapsamında ve 1. madde maddesi gereğince sabit hat ve ankesörlü hatlara yönelik iletişimin tespiti kararları alınarak uygulamaya konulması, bu cümleden olarak şüpheli kişilerin hatlarıyla kamuya açık, birbirinden bağımsız büfe, market vb. yerlerde kurulu bulunan sabit veya ankesörlü hatların HTS kayıtlarının incelenmesi, üçüncü kişilere ait verilerin ayıklanması ile yapılan analizler sonucunda şüphelilere ulaşılmasında hukuka aykırı yöntemlerin kullanıldığı ileri sürülemeyeceği gibi ihlal edildiği iddia edilen hakka nazaran kamu güvenliğinin korunması ve suçla mücadele için sağlanan yararın üstünlüğünden de kuşku duyulmaması gerekecektir Şüphelinin/sanığın mahrem yapıda yer alıp sabit hat ve/veya ankesörlü telefonlar üzerinden hücresel haberleşme ağına dahil olup olmadığının belirlenmesi ile soruşturma ve yargılama aşamasında hukuki durumunun ve konumunun kuşkuya yer bırakmayacak şekilde tespiti bakımından; suçun ispatı açısından belirleyici nitelikte olması nedeniyle bu delilin elde edilişi, niteliği, kullanımı ve hukukiliği konusunda yukarıda yapılan tüm açıklamalar ışığında taraflar huzurunda tartışılması ve savunma argümanlarının değerlendirilmesi gerekmektedir

Bu içtihat, özellikle FETÖ/PDY gibi örgütlü suçlarda ankesörlü/sabit hatlardan yapılan periyodik veya ardışık aramaların HTS kayıtlarının incelenmesinin hukuka uygunluğunu ve bu delillerin suçun ispatı açısından belirleyici nitelikte olabileceğini vurgulamaktadır.

HTS Kayıtlarının Analizi

HTS kayıtları, genellikle bilirkişiler tarafından analiz edilerek rapor haline getirilir. Bu analizlerde, arama sıklığı, görüşme süreleri, baz istasyonu bilgileri ve ardışık aramalar gibi hususlar değerlendirilir.

3. Ceza Dairesi 2022/22191 E. , 2024/13316 K.

emniyet kayıtlarının yanı sıra BTK’dan alınan baz istasyonunu gösterir HTS kayıtlarının, “0” saniyeli çağrılar da dahil olmak üzere getirilerek üzerinde yaptırılacak bilirkişi incelemesi sonucunda "gerçekleştirilen arama sayısı, aramaların ardışık ya da periyodik olup olmadığı, aramaların gerçekleştirildiği saatler, konuşma süreleri, sanığın farklı ankesörlü telefonlardan aranıp aranmadığı, ardışık aramaya dahil olan şahısların aynı kuvvete mensup ve aynı rütbede olup olmadıkları, aramaları gizlemek için herhangi bir şifreleme yönteminin kullanılıp kullanılmadığı" hususlarını gösterir bir analiz inceleme ve tespit raporunun tanzim edilmesi, sanıkla ilgili sabit hat veya ardışık aranmaya ilişkin varsa itirafçı beyanlarının tamamının dosyaya getirilmesi, yine ardışık aramalar kapsamında ardışık şekilde arandığı diğer tüm asker şahıslar hakkında bir soruşturma veya dava olup olmadığı araştırılıp, varsa ifade örneklerinin dosyaya ibrazının sağlanması, gerektiğinde bu kişilerin tanık olarak beyanlarına başvurulması,

Bu içtihat, HTS kayıtları üzerinde yapılacak bilirkişi incelemesinde "gerçekleştirilen arama sayısı, aramaların ardışık ya da periyodik olup olmadığı, aramaların gerçekleştirildiği saatler, konuşma süreleri, sanığın farklı ankesörlü telefonlardan aranıp aranmadığı, ardışık aramaya dahil olan şahısların aynı kuvvete mensup ve aynı rütbede olup olmadıkları, aramaları gizlemek için herhangi bir şifreleme yönteminin kullanılıp kullanılmadığı" gibi hususların analiz edilmesi gerektiğini belirtmektedir.

Tanıklıktan Çekinebilecek Kişilerle İletişim

CMK Madde 135'in 3. fıkrası uyarınca, şüpheli veya sanığın tanıklıktan çekinebilecek kişilerle arasındaki iletişimi kayda alınamaz. Kayda alma gerçekleştikten sonra bu durumun anlaşılması hâlinde, alınan kayıtlar derhâl yok edilir. Ancak, bu yasak iletişimin içeriğine ilişkindir; HTS verileri ve sinyal bilgilerinin tespiti bu kapsamda yasaklanmamıştır.

3. Ceza Dairesi 2021/4197 E. , 2023/2716 K.

Çünkü, suç tarihi itibariyle CMK'nın 135'inci maddesinin 2'nci fıkrasında yer alan ve suç tarihinden sonra 21/02/2014 tarih ve 6526 SK ile yapılan kısmi değişiklikle içeriğinde hiçbir değişiklik yapılmaksızın aynı maddenin 3'üncü fıkrasında düzenlenen hükümde; tanıklıktan çekinebilecek kişiler arasında gerçekleşen iletişimin içeriğine ulaşılmaksızın ve müdahale edilmeksizin yalnızca kimin kiminle görüştüğüne dair bilgiler, bir başka deyişle HTS verilerinin ve yine tanıklıktan çekinebilecek kişiler arasında gerçekleşen iletişimin içeriğine müdahale edilmeksizin yalnızca sinyal bilgilerinin iletişim sistemleri üzerinde bıraktığı izlerin tespit edilerek, bunlardan anlamlandırılan sonuçlar çıkarmak üzere gerçekleştirilen değerlendirme işlemlerinin bir başka deyişle sinyal bilgilerinin elde edilmesi yasaklanmamıştır.

Bu içtihat, tanıklıktan çekinebilecek kişilerle yapılan iletişimin içeriğinin kayda alınmasının yasak olduğunu, ancak HTS verileri ve sinyal bilgilerinin tespitinin bu yasak kapsamında olmadığını açıklamaktadır.

Sonuç / Özet

HTS kaydı, telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin içeriği dışındaki üst verilerini (kimin kimi aradığı, ne zaman, ne kadar süreyle ve nerede iletişime geçildiği gibi) içeren önemli bir delil türüdür. Bu kayıtlar, CMK Madde 135 ve ilgili yönetmelikler çerçevesinde, belirli suçlarla ilgili olarak, kuvvetli şüphe ve başka suretle delil elde etme imkanının bulunmaması şartıyla, hâkim veya Cumhuriyet savcısı kararıyla elde edilebilir.

HTS kayıtları, tek başına bir suçun ispatı için yeterli olmamakla birlikte, diğer delillerle (tanık beyanları, sanık savunmaları, kamera kayıtları, baz istasyonu analizleri vb.) birlikte değerlendirildiğinde, suçun aydınlatılmasına ve failin tespiti açısından güçlü belirti delilleri sunabilir. Hukuka uygun bir şekilde elde edilmesi ve analiz edilmesi, HTS kayıtlarının yargılamadaki geçerliliği ve ispat gücü açısından hayati öneme sahiptir.