Dijital Delillerin Dedektifi: Adli Bilişim Uzmanı Kimdir?

Suç mahalli artık sadece sokaklar veya kapalı kapılar ardı değil; bilgisayarlar, cep telefonları ve bulut sunucularıdır. Modern hukuk sisteminde bir davanın kaderini değiştiren en güçlü kanıtlar genellikle "0" ve "1"lerden oluşur. İşte tam bu noktada, teknolojinin hukukla buluştuğu yerde Adli Bilişim Uzmanı devreye girer.

Peki, dijital dünyanın bu dedektifleri tam olarak ne iş yapar? Silinen bir WhatsApp mesajı, format atılan bir bilgisayar veya manipüle edilmiş bir ses kaydı gerçekten geri getirilebilir mi? Bu yazımızda adli bilişim uzmanlığının perde arkasını aralıyoruz.

Adli Bilişim Uzmanı Nedir?

Adli bilişim uzmanı; elektronik ortamlarda (bilgisayar, cep telefonu, hard disk, sunucu vb.) bulunan verilerin, hukuki standartlara uygun şekilde toplanması, saklanması, analiz edilmesi ve mahkemeye sunulabilir bir rapor haline getirilmesi sürecini yöneten profesyoneldir.

Bu uzmanlar, sadece "bilgisayardan anlayan" kişiler değildir. Hem ileri düzey teknik bilgiye hem de Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) gibi hukuki prosedürlere hakim olmaları gerekir. Çünkü elde edilen verinin delil niteliği taşıması, "delil zincirinin" bozulmamasına bağlıdır.

Adli Bilişim Süreci

Bir Adli Bilişim Uzmanı Ne İş Yapar?

Adli bilişim uzmanının görev tanımı, bir dedektifin titizliği ile bir mühendisin teknik bilgisini birleştirir. Temel görevleri şunlardır:

1. Veri Kurtarma ve Analiz

Sanıklar veya şüpheliler genellikle suç delillerini yok etmek için cihazlarına format atar veya verileri siler. Adli bilişim uzmanı, özel yazılım ve donanımlar kullanarak bu "silindiği sanılan" verileri geri getirir.

2. İmaj Alma (Birebir Kopyalama)

Hukuki incelemelerde orijinal delil üzerinde çalışılmaz. Uzman, cihazın "bit tabanlı" birebir kopyasını (imajını) alır. Bu işlem sırasında verinin bütünlüğünün bozulmadığını kanıtlamak için Hash değeri (dijital parmak izi) kullanılır.

3. Sızma ve Casus Yazılım Tespiti

Bir şirketin verilerinin çalınması veya bir telefona casus yazılım yüklenmesi gibi durumlarda, saldırının kaynağını, zamanını ve yöntemini tespit eder.

4. Bilirkişi Raporu Hazırlama

Belki de en önemli aşama budur. Karmaşık teknik verilerin, hakimlerin ve avukatların anlayabileceği sade bir dille anlatıldığı, hukuki geçerliliği olan raporlar hazırlanır.

Adli Bilişim Hangi Davalarda Kritik Rol Oynar?

Adli bilişim sadece siber suçlarla sınırlı değildir. Günümüzde hemen hemen her dava türünde dijital delillere başvurulmaktadır:

• Boşanma Davaları: WhatsApp yazışmaları, sosyal medya kayıtları ve konum bilgileri.

• Ticari Davalar: Şirket sırlarının çalışanlar tarafından çalınması, haksız rekabet.

• Ceza Davaları: Cinayet, hırsızlık veya dolandırıcılık vakalarında HTS (baz istasyonu) kayıtları ve kamera görüntülerinin incelenmesi.

• Bilişim Suçları: Kredi kartı kopyalama, fidye yazılımları (Ransomware) ve hack olayları.

Neden Bir Uzmana İhtiyacınız Var?

Mahkemeye sunulan bir ekran görüntüsü (screenshot) tek başına her zaman kesin delil sayılmayabilir. Bu görüntünün manipüle edilip edilmediğinin ispatlanması gerekir. Adli bilişim uzmanı, sunduğu raporla delilin "otantikliğini" yani gerçekliğini garanti altına alır.

Eğer bir davanızda dijital delillerin eksik incelendiğini veya yanlış yorumlandığını düşünüyorsanız, uzman mütalaası (özel bilirkişi raporu) alarak davanın seyrini değiştirebilirsiniz.

Sonuç

Teknolojinin hayatımızın merkezine yerleştiği bu çağda, gerçeği ortaya çıkarmak için geleneksel yöntemler yetersiz kalmaktadır. Adli bilişim uzmanı, dijital ayak izlerini takip ederek maddi gerçeğe ulaşılmasını sağlayan en önemli aktördür.

Unutmayın; dijital dünyada hiçbir şey tamamen yok olmaz, sadece bulunmayı bekler.